पञ्च पिताका रुपमा पुजिने किसान असारको अन्त सम्म रोई धोइ गरि खेतीपातीका लागि आवश्यक मलको लागि सरकार सामु अनुनय बिनय गर्दा पनि मल प्राप्त गर्न सकिरहेका छैनन ।
आफू मात्र नभै लोक कै अन्नदाता पूजनीय किसानहरुको यो रोइलो बिगत झैँ यसापाली पनि उस्तै छ । ज्यानलाई मुठीमा राखी बर्षाको झरी खोला नभनी हिलोमाटोमा दस नङग्रा खियायी दु:ख सास्तीलाई बेवास्ता गर्ने सच्चा अन्नदाताको पुकारले किन सरकारको मन छुदैन बुझी नसक्नु छ ।
कृषि प्रधान मुलुक नेपालको झण्डै ६५-७०% जनता कृषि पेशामा रहेका छन । कुल ग्राह्स्त उत्पादनमा ठुलो अंश रहने यो पेशा अधिकांश नेपालीको जिवनको आधार पनि हो । "धानबालीमा जैविक विविधताको उपयोग, आयात प्रतिस्थापनमा सहयोग” को मिठो नाराका साथ भर्खर मात्र देशव्यापी रुपमा राष्ट्रिय धान दिवश मनाइएको छ ।
यस बर्षको नाराले धानबालीमा आत्मनिर्भर बनी आयातलाई प्रतिस्थापन गर्नका लागि उद्घोष गरेको छ तर सोही सरकारी उदेश्यलाई पूरा गर्न रातदिन अहोरात्र खटेका किसानले धान खेतिका लागि झेलेको दुख कति पिडादयी छ भनी नसक्नु छ ।यसमा सरकार गम्भीर हुन जरुरी छ ।
कागजी योजना रूपी घोडा मात्र कुदाउने परम्परालाई तोड्ने, ठुला नारा र उद्घाटन खर्चलाई कटाई कृषि पेशालाई साँच्चिकै आत्मनिर्भर बनाउने हो भनी किसानहरूको वास्तविक आवश्यकता रहेको मल, सिचाइ र उन्नत प्रबिधिको ग्यारेन्टी हुनु आवश्यक छ । साथै उत्पादित बस्तुहरुको बजार प्रबन्ध एवं बिक्रीवितरणमा ध्यान दिनु आवश्यक छ ।
असार अन्तसम्म धानबालीको लागि अत्यावश्यक विकासे मलको कुनै ग्यारेन्टी नहुँदा आमकिसान निरास छन । साँझ बिहानको गर्जो भन्दा बढी महत्व मलको भएको छ ।
त्यसो त यस बर्ष किसानलाई प्रकृतिले पनि धोखा दिएको छ । बिगतका बर्षमा यो समयमा करिब ९०% रोपाइ समाप्त भएकामा यस पटक यस क्षेत्रमा ४०% -५०% पनि रोपाइ भएको छैन ।
भरपर्दो सिचाइको व्यवस्था नहुँदा गत बर्ष हरियाली भएको धानखेत यस पटक कमिला खेल्ने मैदानका रुपमा परिणत छ । बिश्वब्यापीकरणको यो अवस्थामा पर्यावरणमा आएको परिवर्तनले भोलिको पृथ्वी के हुने कल्पना भन्दा बाहिर छ । त्यसै कारण हाम्रो साझा घर पृथ्वीको संरक्षणमा समेत ध्यान जानू आवश्यक छ ।
प्रयाप्त बर्षासँगै धान रोपाइका लागि आतुर किसानका लागि जनताको अभिभावकीय दायित्व रहेको स्थानीय, प्रदेश र संघीय सरकार मलको व्यवस्थापनका लागि संबेदनसिल हुन आवश्यक छ ।
सधैंभरि रासायनिक मलको लागि हारगुहार गर्नु परेको अवस्थामा जुन सुकै मुल्यमा पनि स्वदेश मै रासायनिक मलको स्थायी उत्पादन हुन आवश्यक छ । अन्यथा यो समस्या रहिरहने छ ।
